هفته سلامت
سلامت روان
10 اکتبر مصادف با 18 مهرماه از سوي فدراسیون جهانی بهداشت روان(WFMH) به عنوان "روز جهانی بهداشت روان " نامگذاري شده است. این فدراسیون براي این روز در هر سال، یک شعار خاص را انتخاب می کند.
در ایران نیز هفته پایانی مهر ماه(24 لغایت 30 مهر) به نام هفته سلامت روان نام گذاري شده است وعمده ترین هدف در این هفته ارتقا و افزایش آگاهی و تغییر و اصلاح نگرش مردم نسبت به مسائل سلامت روان می باشد. شعارروز جهانی بهداشت (10 اکتبر:18مهرماه) در سال2015 که از سوي سازمان بهداشت جهانی اعلام شده، عبارت است از: حفظ منزلت انسانی در سلامت روان
ضمن تبریک به مناسبت فرارسیدن هفته سلامت روان، مطالبی را پیرامون سلامت روان و علائم آن بیان می داریم.
سلامتى روانى صرفاً به معناى نداشتن علامت هاى بيمارى نيست بلکه فرد سالم، علاوه بر نداشتن نشانه هاى بيمارى روانى، بایدبتواند ارتباطات سالمى را با ديگران برقرارنماید؛ واقعيت ها بپذيرد؛ خود را با محيط سازگارکند ودر جهت شکوفاساختن استعدادهای فطرى خودبکوشدواهداف خود را به طور منطقى تحقق بخشد.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) سلامت روانی را اینگونه تعریف نموده است: قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر واصلاح محیط فردي و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور عادلانه،منطقی و مناسب.
سازمان جهانی بهداشت که هدف خود را دستیابی به عالی ترین سطح ممکن بهداشت برای همه مردم تعیین کرده، در اساسنامه خود در تعریف سلامت می‌گوید: "منظور از سلامت، حالت رفاه کامل جسمانی، روانی و اجتماعی است، نه صرفا فقدان بیماری یا علیلی".
بر اساس این تعریف، فردی دارای سلامت روان است که: "توانمندی‌های خود را بشناسد و توانایی مقابله با استرس‌های روزمره را داشته باشد و به شکل مفید و موثری در جامعه مشارکت و فعالیت داشته باشد".
بهداشت روان، دانش و هنری است كه به افراد كمک می‌كند تا با ايجاد روش هايی صحيح از لحاظ روانی و عاطفی بتوانند با محيط خود سازگاری نموده و راه حل های مطلوب تری را برای حل مشكلاتشان انتخاب نمايند.
سلامت رواني حالتي رواني است كه ويژگي آن سلامت عاطفي، رهايي نسبي از اضطراب، توانايي برقراري روابط سازنده باديگران، و مقابله با مقتضيات و استرس هاي معمول زندگي است. گاهي صفاتي چون شناخت خود و مهار خويش ، نبود تعارض هاي دروني ، عزت نفس و خلاقيت را جزو صفات شخصيت سالم مي دانند.
بروز تغییرات در هریک از ابعاد زیر، موجب تغییر در وضعیت سلامت روان افراد می شود.
- افکار: شامل ایده ها، تصورات و تمایلاتی می شوند که دائم در ذهن خود با آنها درگیر هستیم.
- رفتارها: عملکرد و فعالیت هایی که به طور روزمره یا در موقعیت هاي خاص انجام می دهیم.
- واکنشهاي جسمی: این واکنش ها مربوط به تغییر در عملکردهاي بدن مانند ضربان قلب، تنفس، هضم غذا، هورمونهاي مغزي و غیره می شود.
- احساسات: شامل احساسات مثبت (شادي، همدلی، عشق، محبت، نوع دوستی) و احساسات منفی (غمگینی،خشم، نفرت).
سلامت روان با استفاده از الگوي کلی افکار، احساسات، رفتارها و واکنشهاي جسمی ما تعیین میشود. هر کدامِ از ابعاد سلامت روان، میتواند بر بقیه ي ابعاد هم تاثیر بگذارد.
وقتی سلامت روان ما دچار مشکل میشود، این مسئله می تواند لذت بردن از زندگی را سخت کرده و ممکن استاز نظر جسمی و روانی احساس فرسودگی کنیم. بسیاري از این تغییرات می توانند جلوي یک زندگی رضایت بخش را بگیرند. همه ي ما می توانیم با یادگیري این که چطور از سلامت روان خود محافظت کرده و آن رابهبود ببخشیم نفع فراوانی به دست بیاوریم.
معمولا افرادي که از نظر روانی سالم هستند داراي ویژگی هاي زیر می باشند:
- نسبت به خود آرامش دارند و احساس امنیت می کنند.
- توانایی هاي خود را در حد واقعی ارزیابی می کنند، نه بیشتر و نه کمتر.
- به خود احترام می گذارند و کمبودهاي خود را می پذیرند.
- به حقوق دیگران احترام می گذارند.
- می توانند به دیگران علاقه مند شوند و آن ها را دوست بدارند.
- می توانند احترام و دوستی دیگران را جلب کنند.
- می توانند نیازهاي خود را برآورده سازند و براي دشواري هایی که در زندگی آنها پیش می آید راه حلی پیدا کنند. آن هاقادرند خود بیندیشند و تصمیم بگیرند.
- قادرند مسئولیت روزمره خود را با برگزیدن اهداف معقول پیش ببرند.
- تحت تأثیر عواطف، ترس، خشم، عشق یا گناه خود به طوري قرار نمی گیرند که زندگیشان پریشان شود.
- انعطاف پذیرهستند.
نشانه های هشدار دهنده ضعف روانی:
- احساس نگرانی دائم
- ناشادمانی دائمی به علل ناموجه
- از دست دادن آسان تعادل روانی در بیشتر اوقات
- بی خوابی مکرر
- افسردگی و سرخوشی متناوب به صورت ناتوان کننده
- آشفتگی زندگی
- احساس بی علاقگی و تنفر دائمی نسبت به مردم
- عدم تحمل دائمی فرزندان
- همواره خشمگین بودن و بعد دچار پشیمانی شدن
- ترس دائمی بی جهت
- دائماً حق را به جانب خود دادن و دیگران را ناحق شمردن.
- احساس درد و شکایت هاي بدنی به صورت بیشمار به طوري که علتی براي آن پیدا نمی شود.
سه اصل سلامت روان
اول: آرامش
بدون تردید آرامش اولین شرط روان سالم است و در سایه آن می‌توان به شکل متعادلی به سایر امور زندگی و پیشرفت هم رسید. البته منظور از آرامش، آرامش نسبی و نداشتن دغدغه‌های متعدد و گاه فلج‌کننده است.
البته در دنیای امروز، هیچ‌کس بدون دغدغه و گرفتاری نیست، اما نکته مهم این است که فرد بتواند به درستی شرایط را ارزیابی و برای رفع و کاهش این نگرانی‌ها اقدام کند و در صورتی هم که مشکلات قابل حل نیستند به‌گونه‌ای با آنها کنار بیاید، نه اینکه گرفتاری‌ها، عملکرد و زندگی او را تحت‌تاثیر قرار دهند و باعث سلب آرامش از او شوند.
دوم: مدیریت هیجان
از دیگر ویژگی‌های مهم سلامت روان، توانایی کنترل و بروز مناسب احساسات و هیجان‌ها است. بروز احساسات باید به‌گونه‌ای باشد که از یک طرف فرد نخواهد احساس‌هایش را سرکوب کند و از طرف دیگر، مهارگسیخته آنها را بروز ندهد.
همچنین انتظار می‌رود ذهن سالم بتواند محیط پیرامون خود را به‌درستی ادراک کند. انسان به کمک حواس پنجگانه، جهان را درک می‌کند، درکی که با واقعیت بیرونی هماهنگ است؛ چیزی نه بیشتر و نه کمتر از آن.
ممکن است تعجب کنید و بپرسید مگر ممکن است ادراک‌ها با واقعیت همخوان نباشند؟ بله! در برخی شرایط بیمارگونه، ممکن است فرد درکی درست از عالم خارج نداشته باشد، برای مثال صدایی بشنود یا چیزی ببیند که وجود خارجی ندارد.
البته این موضوع در صورتی غیرطبیعی خواهد بود که این مساله تکرار شود و بیش از یکی، دو بار اتفاق بیفتد.
بررسی رفتار، عینی‌ترین روشی است که با ارزیابی آن می‌توان درباره سلامت روان افراد اظهارنظر کرد.
سوم: شناخت
یکی دیگر از خصوصیات ذهن سالم، شناخت است. منظور از شناخت، مجموعه‌ای از توانایی‌های مغز شامل هوشیاری، توجه و تمرکز، حافظه، زبان و... است که هر فردی با توجه به شرایط خود از آن بهره‌مند است. سالم بودن این توانایی‌ها تامین‌کننده و نشانگر بخشی از سلامت روان ما هستند.
کسب سلامت روان به زحمتش می ارزد!
بسازید: اعتماد به نفس را.
بیاموزید: چگونگی مقابله موثر با استرس را.
مراقبت کنید: از سلامت روحی و جسمی خود.
کمک بخواهید: اگر هرگونه مشکل جدی یا طولانی مدتی دارید.
از یک عمر سلامتی و خوشحالی لذت ببرید.
مرکزمشاوره موسسه آموزش عالی کادوس